At yarışlarında bilmeniz gereken en önemli şey çok fazla cahil ve art niyetli insanın bünyesinde bulunduğu bir ortamla karşı karşıya olduğunuzdur. Özellikle antrenör ve seyis kısmında bu durum maksimum seviyeye çıkıyor. Bu yüzden özellikle seyis ve antrenörlerin sözlerine çok fazla itibar etmemeniz gerektiğidir. Bir de bu camiada önemli olan durumlardan biri de bir at sahibi atını satıyor ise bilin ki o attan gerçekten bir beklentisi yoktur. Zaten beklentisi olur ise bilmeniz gereken o atı kendisi koşturur. Örnek olması açısından aşağıda birkaç ilan paylaşayım. Bu atlar çok yüksek bedellerle satışa çıkmış ama ortada bir başarıları yok.
2011 Al-Dişi LION HEART – xxx 175.000tl 3 koşuda start almış 976 şeklinde totosu var. Kazancı sıfır.
2011 Doru-Dişi LUXOR – xxx / 150.000tl 2 koşuda start almış tabelası yok.
2011 Doru-Dişi KANEKO - xxx/125.000tl 5 kere start almış sadece 2 kere 3. olmuş. Kariyer kazancı 9.400 TL
2011 Doru-Erkek DEHERE – xxx 200.000tl hiç start almış.
Mümkün olduğunca koşan at almaktan uzak durmanız gerekiyor. Bir çok at sahibi özellikle koşan atlarında var olan sıkıntıları yokmuş gibi göstererek atlarını satmaya çalışır. Burada da tabi ki karşılarında at almaya hevesli kişiler olduğunda da atlarını bir şekilde karşısındaki kişiye satabiliyorlar. Size bu konularda veteriner kontrolüne açık vs diyebilirler ancak kontrole götüreceğiniz veteriner işin ehli değil ve tanıdık değil ise sizi yanıltabilir. Bir çok at sahibinde bu durum ile karşılaştım. Ayrıca birkaç tane satın alınan koşan ata tanık olduğumda atlarda bakımsızlıktan kaynaklı bir çok sorun ile karşılaştım. Bazı atlar zayıflıktan bazı atlar da fazla saman yemekten kilo sorunları oluşmuş ve o şekilde sahip değiştirmiştir. Tabi ki yeni sahiplerinde başarılı olamamamıştır. İstisnai 1-2 isim olsa da genel olarak koşan at almak riski yüksek olan bir işlemdir.
Benim kişisel tavsiyem at alımını genelde sahaya gelmeden yapmak üzerinedir. Dünyanın en ünlü antrenörlerinin kitaplarında genelde tayların disiplinli bir şekilde antre edilmesi gerektiği en önemli kriter olarak yazıyor. Bizim ülkemizde ise 1 at haftada 2 kere çalıştı ise formda olarak gözüküyor. İyi bir antreman programı ile vasat bir atı üst üste kazanacak bir at yapabilirsiniz. Belki bir şampiyon olamayabilir ama istikrarlı ve iyi koşan bir at yaratabilirsiniz.
Yarış atı sahibi olmak bütün bunların dışında biraz maliyetli bir iştir. Daha doğrusu sadece atın maliyeti söz konusu değildir. Atın düzenli bakımı için bir seyis ile anlaşılması gerekmektedir. Türkiye Yarış Atı Yetiştiricileri Derneği ‘nin bu yıl için belirlediği seyis ücreti 940 TL’dir. İki ata bakıldığında ise 1100 TL ‘lik bir ödeme alırlar. Bunun haricinde %5’de atın kazancından prim alırlar. Antrenörlerde aynı şekilde atın kazancından %10 pay alırlar. Jokeylerde kazançlardan %10 alır. Aprantiler %5 alırlar. Bir de atın beslenmesi ve vitaminleri için ayda ortalama 1500-2000 TL civarı bir masrafı çıkmaktadır. Bu da atın boyutuna kilosuna tükettiği yeme göre değişiklik gösterebilmektedir. Bir de ahır müracaatı yapılması gerekir. İstanbul’da ahır müracaatı yapıldığında 2000 TL civarı bir yıllık kira bedeli vardır.
Atlar birer canlı olduğundan dolayı yarışlara hazır olması ve koşup kazanacak seviyeye ulaşabilmesi için belli bir süre geçmesi gerekmektedir. Yani bir atı aldığınızda o atın ortalama 1 yıllık masrafının mutlaka elinizde hazır bulunması gerekiyor. Bazı at sahipleri kendi para hırslarından dolayı atlarını nerdeyse her koşuya yazıyorlardı ve bu yüzden atları erkenden sakatlanıyordu. Sakat bir atın koşturulması ya da atın dinlendirilmeden koşturulması atın geleceğini riske atmaktır. Yani pirince gider iken eldeki bulgurdan olunabilir.
Rakamsal olarak at sahibi olmanın bedeli şu şekildedir.
Atın Satın Alma Ücreti : Alınacak taya göre değişiklik gösterebiliyor.
Seyis Bedeli : 940 TL X12 ay : 11.280 TL
Ahır Bedeli : 2000 TL
Aylık Bakım Masrafı : 1500 TL X 12 ay : 18.000 TL
Kazanınca ödeme : İlk dört dereceye girildiğinde %5 seyis için %10 jokey %10 antrenör için ödeme yapılıyor. Ben danışmanlık hizmeti olarak ise %5 ücret alıyorum.
Yukarıdaki giderler göz önünde tutulduğunda at sahibi olmak pahalı bir uğraştır. Ancak iyi bir tay, iyi bir bakım ve iyi bir antreman ile yapılan harcamaların çok büyük kısmı geri kazanılabilir.
